वर्तनी - किसी शब्द में आए हुए अक्षरों को मात्राओं सहित कहने या लिखने की रीति को 'वर्तनी' या 'अक्षरी' कहते हैं। इसे उर्दू में 'हिज्जे' और अंग्रेजी में 'स्पेलिंग' कहा जाता है।
वर्तनी का सीधा संबंध उच्चारण से होता है। हिंदी में जो बोला जाता है वही लिखा जाता है। यदि उच्चारण अशुद्ध होगा तो वर्तनी भी अशुद्ध होगी। प्रायः अपनी मातृभाषा या बोली के कारण उच्चारण में अशुद्धियाँ आ जाती हैं जिसके कारण वर्तनी में भी अशुद्धियाँ आ जाती हैं।
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | अकृतिम | अकृत्रिम |
| 2 | अक्षोहिणी | अक्षौहिणी |
| 3 | अक्षादन | आच्छादन |
| 4 | अगामी | आगामी |
| 5 | अंगना | अँगना |
| 6 | अतिश्योक्ति | अतिशयोक्ति |
| 7 | अत्योक्ति | अत्युक्ति |
| 8 | अदितीय | अद्वितीय |
| 9 | अधगति | अधोगति |
| 10 | अधस्पतन | अधःपतन |
| 11 | अधस्तल | अधस्तल |
| 12 | अधिसाशी | अधिशासी |
| 13 | अध्यन | अध्ययन |
| 14 | अद्यपि | अद्यापि |
| 15 | अध्यात्मक | आध्यात्मिक |
| 16 | अनभिग्य | अनभिज्ञ |
| 17 | अनधिकार | अनधिकार |
| 18 | अनादिकारी | अनधिकारी |
| 19 | अनाधिकृत | अनधिकृत |
| 20 | अनुगृह | अनुग्रह |
| 21 | अनुग्रहीत | अनुगृहीत |
| 22 | अनुदित | अनूदित |
| 23 | अनुयाई | अनुयायी |
| 24 | अनुवादित | अनूदित |
| 25 | अनुशरण | अनुसरण |
| 26 | अनुषांगिक | आनुषंगिक |
| 27 | अनुसंगिक | आनुषंगिक |
| 28 | अनेकों | अनेक |
| 29 | अन्तराप्रान्तीय | अन्तः प्रान्तीय |
| 30 | अन्तर्ध्यान | अन्तर्धान |
| 31 | अन्र्ततलीय | अन्तर्तलीय |
| 32 | अन्धा | अंधा |
| 33 | अन्त्यक्षरी | अन्त्याक्षरी |
| 34 | अपन्हुति | अपह्नुति |
| 35 | अपरान्ह | अपराह्न |
| 36 | अभ्यन्तरिक | आभ्यन्तरिक |
| 37 | अभ्यस्थ | अभ्यस्त |
| 38 | अभिसेक | अभिषेक |
| 39 | अमावश्या | अमावस्या |
| 40 | अमिस | आमिष |
| 41 | अरपन | अर्पण |
| 42 | अश्पृस्यता | अस्पृश्यता |
| 43 | असहनीय | असह्य |
| 44 | असाम्यता | असाम्य |
| 45 | अष्टवक्र | अष्टावक्र |
| 46 | अहार | आहार |
| 47 | अहिल्या | अहल्या |
| 48 | अहर्निशि | अहर्निश |
| 49 | अहोरात्रि | अहोरात्र |
| 50 | अद्धरड़ | उद्धरण |
| 51 | अवश्यकीय | आवश्यक |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | आंख | आँख |
| 2 | आधीन | अधीन |
| 3 | आमिश | आमिष |
| 4 | आयू | आयु |
| 5 | आर्द | आर्द्र |
| 6 | आर्शीवाद | आशीर्वाद |
| 7 | आविस्कार | आविष्कार |
| 8 | आस्विकार | अस्वीकार |
| 9 | आहवान | आह्वान |
| 10 | आहूती | आहूति |
| 11 | आल्हाद | आह्लाद |
| 12 | आजीवका | आजीविका |
| 13 | आट्टालिका | अट्टालिका |
| 14 | आतीथेय | आतिथेय |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | इकतिस | इकतीस |
| 2 | इतिहासिक | ऐतिहासिक |
| 3 | इंदवज्रा | इन्द्रवज्रा |
| 4 | इंदू | इंदु |
| 5 | इन्द्रबज्रा | इन्द्रवज्रा |
| 6 | इप्सित | ईप्सित |
| 7 | इश्वर | ईश्वर |
| 8 | ईर्षा | ईर्ष्या |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | उच्चश्रवा | उच्चैःश्रवा |
| 2 | उच्छास | उच्छ्वास |
| 3 | उज्वल | उज्ज्वल |
| 4 | उत्कर्षता | उत्कर्ष |
| 5 | उतपात | उत्पात |
| 6 | उदिग्न | उद्विग्न |
| 7 | उपरलिखित | उपरिलिखित |
| 8 | उपरोक्त | उपर्युक्त |
| 9 | उपलक्ष | उपलक्ष्य |
| 10 | उरिण | उऋण |
| 11 | उर्मिला | उर्मिला |
| 12 | उलघंन | उल्लंघन |
| 13 | उंगली | उँगली |
| 14 | उंशृंखल | उच्छृंखल |
| 15 | उश्रृंखल | उच्छृंखल |
| 16 | उषा | उषा |
| 17 | उन्नती | उन्नति |
| 18 | उन्मिलित | उन्मीलित |
| 19 | उन्मीलीत | उन्मीलित |
| 20 | ऊर्मीला | उर्मिला |
| 21 | ऊषा | उषा |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | ऋतू | ऋतु |
| 2 | ऋषीकेश | ऋषिकेश |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | एकत्रित | एकत्र |
| 2 | एकलौता | इकलौता |
| 3 | एश्वर्य | ऐश्वर्य |
| 4 | ऐक्यता | ऐक्य |
| 5 | ऐतिहासिक | ऐतिहासिक |
| 6 | ऐतीहासिक | ऐतिहासिक |
| 7 | ऐषणा | एषणा |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | औद्योगीकरण | उद्योगीकरण |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | कंचन | काञ्चन |
| 2 | कनिष्ट | कनिष्ठ |
| 3 | कन्हेया | कन्हैया |
| 4 | करय | क्रय |
| 5 | करोण | करोड़ |
| 6 | कार्यकर्म | कार्यक्रम |
| 7 | कालीदास | कालिदास |
| 8 | कांच | काँच |
| 9 | किमवदन्ती | किंवदन्ती |
| 10 | कियारी | क्यारी |
| 11 | किर्ति | कीर्ति |
| 12 | कुमुदनी | कुमुदिनी |
| 13 | कुवर | कुंअर |
| 14 | कुशलता | कौशल/कुशलता |
| 15 | कृशांगिनी | कृशांगी |
| 16 | कृतघ्नी | कृतघ्न |
| 17 | कृत्यकृत्य | कृतकृत्य |
| 18 | क्रिपा | कृपा |
| 19 | कृप्या | कृपया |
| 20 | केन्द्रीयकरण | केन्द्रीकरण |
| 21 | कैलाश | कैलास |
| 22 | कोतुहल | कौतूहल/कुतूहल |
| 23 | कोमलांगिनी | कोमलांगी |
| 24 | कौशिल्या | कौशल्या |
| 25 | कौशलता | कौशल/कुशलता |
| 26 | कवियत्री | कवयित्री |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | खंबा | खंभा |
| 2 | खेतीहर | खेतिहर |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | गरुण | गरुड़ |
| 2 | गर्द्धव | गर्दभ |
| 3 | गरिष्ट | गरिष्ठ |
| 4 | गांधीजी | गाँधीजी |
| 5 | गायिकी | गायिका |
| 6 | गाव | गाँव |
| 7 | गीतांजली | गीतांजलि |
| 8 | गृहीणी | गृहिणी |
| 9 | गृहीत | ग्रहीत |
| 10 | गृहस्थ्य | गृहस्थ |
| 11 | ग्रहीस्थ | गृहस्थ |
| 12 | गोपनिय | गोपनीय |
| 13 | गोपित | गुप्त |
| 14 | गरीष्ठ | गरिष्ठ |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | घबड़ाना | घबराना |
| 2 | घनिष्ट | घनिष्ठ |
| 3 | घ्रणा | घृणा |
| 4 | घोश | घोष |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | चंद्रमोली | चंद्रमौलि |
| 2 | चक्षुरोग | चक्षूरोग |
| 3 | चाक्षुस | चाक्षुष |
| 4 | चांद | चाँद |
| 5 | चातकिनी | चातकी |
| 6 | चारदीवारी | चहारदीवारी |
| 7 | चारूताई | चारूता |
| 8 | चाहरदीवारी | चहारदीवारी |
| 9 | चिन्ह | चिह्न |
| 10 | चरन | चरण |
| 11 | चर्मोत्कर्ष | चरमोत्कर्ष |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | छमा | क्षमा |
| 2 | छिति | क्षिति |
| 3 | छिद्रान्वेशी | छिद्रान्वेषी |
| 4 | छुधा | क्षुधा |
| 5 | छत्री | क्षत्रिय |
| 6 | छेम | क्षेम |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | जगत जननी | जगज्जननी |
| 2 | जगतनाथ | जगन्नाथ |
| 3 | जगबन्धु | जगद्वन्धु |
| 4 | जमाता | जामाता |
| 5 | जागृदवस्था | जागरितावस्था |
| 6 | जागृत | जागरित |
| 7 | जाग्रिति | जागृति |
| 8 | जाजवल्यमान | जाज्वल्यमान |
| 9 | जात्याभिमान | जात्यभिमान |
| 10 | जात्याभियान | जात्यभिमान |
| 11 | ज्ञानमान् | ज्ञानवान् |
| 12 | ज्ञानूदय | ज्ञानोदय |
| 13 | ज्योतसना | ज्योत्सना/ज्योत्स्ना |
| 14 | ज्योत्सना | ज्योत्स्ना |
| 15 | ज्योतिषि | ज्योतिषी |
| 16 | जहां | जहाँ |
| 17 | जेष्ट | ज्येष्ठ |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | तदान्तर | तदनन्तर |
| 2 | तंदुरस्त | तंदुरुस्त |
| 3 | तत्कालिक | तात्कालिक |
| 4 | तत्व | तत्त्व |
| 5 | तत्मय | तन्मय |
| 6 | तदोपरान्त | तदुपरान्त |
| 7 | तरूछाया | तरुच्छाया |
| 8 | तरुछाया | तरुच्छाया |
| 9 | तलाव | तालाब |
| 10 | तालासी | तलाशी |
| 11 | तांत | ताँत |
| 12 | तिरिष्कार | तिरस्कार |
| 13 | तिलांजली | तिलांजलि |
| 14 | त्यज्य | त्याज्य |
| 15 | त्यौहार | त्योहार |
| 16 | त्रिगूड़ | त्रिगुण |
| 17 | त्रिवार्षिक | त्रैवार्षिक |
| 18 | तृकाल | त्रिकाल |
| 19 | तड़ित | तड़ित् |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | दांत | दाँत |
| 2 | दाइत्व | दायित्व |
| 3 | दारिद्रता | दरिद्रता |
| 4 | दयाल | दयालु |
| 5 | दधिची | दधीचि |
| 6 | दीवारात्रि | दिवारान्न |
| 7 | दुरात्मागण | दुरात्मगण |
| 8 | दुरावस्था | दुरवस्था |
| 9 | दुस्कर | दुष्कर |
| 10 | दुस्तर | दुस्तर |
| 11 | दुसह | दुस्सह/दुःसह |
| 12 | दृश्य | दृश्य |
| 13 | दृष्टा | द्रष्टा |
| 14 | दृग | दृग |
| 15 | देहिक | दैहिक |
| 16 | दोस | दोष |
| 17 | द्वारिका | द्वारका |
| 18 | द्वन्द | द्वन्द्व |
| 19 | द्विवार्षिक | द्वैवार्षिक |
| 20 | दृष्य | दृश्य |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | धनाड्य | धनाढ्य |
| 2 | धनुस | धनुष |
| 3 | धराहर | धरोहर |
| 4 | धातू | धातु |
| 5 | धात्रि | धात्री |
| 6 | धुरंदर | धुरंधर |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | नछत्र | नक्षत्र |
| 2 | नबाब | नवाब |
| 3 | नमष्कार | नमस्कार |
| 4 | नराज | नाराज |
| 5 | नरि | नारी |
| 6 | नरायड़ | नारायण |
| 7 | नर्दयी | निर्दय |
| 8 | नवमंडल | नभोमंडल |
| 9 | निमिलित | निमीलित |
| 10 | निरानुनासिक | निरनुनासिक |
| 11 | निरापराध | निरपराध |
| 12 | निरावलंब/निरलंब | निरवलंब |
| 13 | निरोग्य | नीरोग |
| 14 | निरोपम | निरुपम |
| 15 | निरसता | नीरसता |
| 16 | निरवान | निर्वाण |
| 17 | नीरवाण | निर्वाण |
| 18 | निवृती | निवृत्ति |
| 19 | निवारण | निवारण |
| 20 | निषाद | निषाद |
| 21 | निष्कपटी | निष्कपट |
| 22 | निस्कलंक | निष्कलंक |
| 23 | निलकंठ | नीलकंठ |
| 24 | नुपुर | नूपुर |
| 25 | नदेश | नदीश |
| 26 | नैपुण्यता | नैपुण्य/निपुणता |
| 27 | न्योछावर | न्योछावर |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | पक्षीगण | पक्षिगण |
| 2 | पटाच्छेप | पटाक्षेप |
| 3 | पतीत | पतित |
| 4 | पद्मीनी | पद्मिनी |
| 5 | पयोपान | पयःपान |
| 6 | परमार्थ | परमार्थ |
| 7 | परमोषधि | परमौषधि |
| 8 | परलौकिक | पारलौकिक |
| 9 | परिछेद | परिच्छेद |
| 10 | परिणती | परिणति |
| 11 | परिनाम | परिणाम |
| 12 | परिसद | परिषद् |
| 13 | परिस्थिती | परिस्थिति |
| 14 | परिशिस्ट | परिशिष्ट |
| 15 | परीच्छा | परीक्षा |
| 16 | पहुंच | पहुँच |
| 17 | पांचवाँ | पाँचवाँ |
| 18 | पारंगक | पारंगत |
| 19 | पिता भक्ति | पितृभक्ति |
| 20 | पिचास | पिशाच |
| 21 | पुजा | पूजा |
| 22 | पुनराभिनय | पुनरभिनय |
| 23 | पुनरावलोकन | पुनरवलोकन |
| 24 | पुर्नजागरण | पुनर्जागरण |
| 25 | पुरष्कार | पुरस्कार |
| 26 | पुराणिक | पौराणिक |
| 27 | पुलिंग | पुल्लिंग |
| 28 | पुष्प | पुष्प |
| 29 | पुष्पावली | पुष्पावली |
| 30 | पुष्य | पुण्य |
| 31 | पूज्यनीय | पूजनीय/पूज्य |
| 32 | पूर्णय | पूर्ण |
| 33 | पृथक | पृथक् |
| 34 | पैत्रिक | पैतृक |
| 35 | पौरुष | पौरुष |
| 36 | पौरुषत्व | पौरुष |
| 37 | पौर्वात्य | प्राच्य/पौर्विक/पौरस्त्य |
| 38 | प्रज्वलित | प्रज्वलित |
| 39 | प्रतिछाया | प्रतिच्छाया |
| 40 | प्रतिज्ञा | प्रतिज्ञा |
| 41 | प्रतिदर्श | प्रतिदर्श |
| 42 | प्रतिनिधिक | प्रातिनिधिक |
| 43 | प्रत्यछ | प्रत्यक्ष |
| 44 | प्रद्युम्म | प्रद्युम्न |
| 45 | प्रदर्शनी | प्रदर्शनी |
| 46 | प्रदेसिक | प्रादेशिक |
| 47 | प्रनाम | प्रणाम |
| 48 | प्रमाणिक | प्रामाणिक |
| 49 | प्रयसि | प्रेयसी |
| 50 | प्रवर्तनीय | प्रवर्तनीय |
| 51 | प्रशन्न | प्रसन्न |
| 52 | प्रसंसा | प्रशंसा |
| 53 | प्राज्वलित | प्रज्वलित |
| 54 | प्राणीवृन्द | प्राणिवृन्द |
| 55 | प्राप्ती | प्राप्ति |
| 56 | प्राशाद | प्रासाद |
| 57 | प्रिथा | पृथा |
| 58 | पृष्ट | पृष्ठ |
| 59 | परेम | प्रेम |
| 60 | पोषक | पोषक |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | फाल्गुण | फाल्गुन |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | बंगला | बँगला |
| 2 | बड़ासा | बड़ा-सा |
| 3 | बरात | बरात |
| 4 | बाजार | बाज़ार |
| 5 | बांस | बाँस |
| 6 | बांसुरी | बाँसुरी |
| 7 | बिराट | विराट |
| 8 | बिधि | विधि |
| 9 | बिश्लेषण | विश्लेषण |
| 10 | बिस्मृत | विस्मृत |
| 11 | बुद्धिमानता | बुद्धिमत्ता |
| 12 | बृज | ब्रज |
| 13 | बृजभाषा | व्रजभाषा |
| 14 | ब्रत | व्रत |
| 15 | ब्रम्ह | ब्रह्म |
| 16 | ब्रम्हा | ब्रह्मा |
| 17 | ब्राम्हन | ब्राह्मण |
| 18 | ब्रिटीश | ब्रिटिश |
| 19 | बहुब्रीह | बहुव्रीहि |
| 20 | बहुल्यता | बहुलता |
| 21 | बहिस्कार | बहिष्कार |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | भगीरथी | भागीरथी |
| 2 | भर्तसना, भर्त्सना | भर्त्सना |
| 3 | भरथ | भरत |
| 4 | भविष्यत | भविष्यत् |
| 5 | भविष्यत्वाणी | भविष्यवाणी |
| 6 | भागवत् | भागवत |
| 7 | भाग्यमान | भाग्यवान् |
| 8 | भाष्कर | भास्कर |
| 9 | भ्रातागण | भ्रातृगण |
| 10 | भिष्म | भीष्म |
| 11 | भुधर | भूधर |
| 12 | भैय्या | भैया |
| 13 | भस्मिभूत | भस्मीभूत |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | महंगा | महँगा |
| 2 | महत्व | महत्त्व |
| 3 | महत्वाकांछा | महत्त्वाकांक्षा |
| 4 | महात्म | माहात्म्य |
| 5 | महात्मागण | महात्मगण |
| 6 | महायग्य | महायज्ञ |
| 7 | महाराजा | महाराज |
| 8 | मतन्तर | मतान्तर |
| 9 | मतेक्य | मतैक्य |
| 10 | मनज्ञ | मनोज्ञ |
| 11 | मनहर | मनोहर |
| 12 | मनीषीगण | मनीषिगण |
| 13 | मनुष्य | मानुष्य |
| 14 | मनोकामना | मनःकामना |
| 15 | मनोकष्ट | मनःकष्ट |
| 16 | मनोयोग | मनोयोग |
| 17 | मनोसाधना | मनःसाधना |
| 18 | मन्त्रीमण्डल | मन्त्रिमंडल |
| 19 | मंत्रीवर | मंत्रिवर |
| 20 | मट्टी | मिट्टी |
| 21 | मानवीयकरण | मानवीकरण |
| 22 | मान्यनीय | माननीय |
| 23 | मालन | मालिन |
| 24 | मात्रहीन | मातृहीन |
| 25 | मिष्ठान | मिष्टान्न |
| 26 | मुनीगन | मुनिगण |
| 27 | मुमुर्ष | मुमूर्ष |
| 28 | मुहुर्त्त | मुहूर्त्त |
| 29 | मूलतयः | मूलतः |
| 30 | मृन्मय | मृण्मय |
| 31 | म्रित्युञ्जय | मृत्युंजय |
| 32 | मैथलीसरन | मैथिलीशरण |
| 33 | मूर्धण्य | मूर्द्धन्य |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | याज्ञवल्क | याज्ञवल्क्य |
| 2 | यावत्जीवन | यावज्जीवन |
| 3 | युयुत्सा | युयुत्सा |
| 4 | यद्भि | यद्यपि |
| 5 | यस | यश |
| 6 | यसस्वी | यशस्वी |
| 7 | यशलाभ | यशोलाभ |
| 8 | यथेष्ठ | यथेष्ट |
| 9 | योगीराज | योगिराज |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | रचाइता | रचयिता |
| 2 | रमायन | रामायण |
| 3 | राहुल सांस्कृत्यायन | राहुल सांकृत्यायन |
| 4 | रिषि | ऋषि |
| 5 | रूग्न | रुग्ण |
| 6 | राजागण | राजगण |
| 7 | राज्यमहल | राजमहल |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | लच्छन | लक्षण |
| 2 | लछिमन | लक्ष्मण |
| 3 | लब्धप्रतिष्ठित | लब्धप्रतिष्ठ |
| 4 | ललायित | लालायित |
| 5 | लिपी | लिपि |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | वक्तागण | वक्तृगण |
| 2 | वनिक | वणिक् |
| 3 | वर्न | वर्ण |
| 4 | वांगमय | वाङ्मय |
| 5 | वांक्षनीय | वांछनीय |
| 6 | वानी | वाणी |
| 7 | वाल्मीक | वाल्मीकि |
| 8 | वास्तविक में | वास्तव में/वस्तुतः |
| 9 | वास्प | वाष्प |
| 10 | विछेद | विच्छेद |
| 11 | विदेही | वैदेही |
| 12 | विद्यवान | विद्यमान |
| 13 | विद्यार्थीगण | विद्यार्थिगण |
| 14 | विधिवत | विधिवत् |
| 15 | विदूसी | विदुषी |
| 16 | विभिषिका | विभीषिका |
| 17 | विरहणी | विरहिणी |
| 18 | विसाद | विषाद |
| 19 | वीना | वीणा |
| 20 | वयोप्राप्त | वयःप्राप्त |
| 21 | वैमनस्यता | वैमनस्य |
| 22 | व्यवसाइक | व्यावसायिक |
| 23 | व्यवहारित | व्यवहृत |
| 24 | व्यापित | व्याप्त |
| 25 | वाहनी | वाहिनी |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | शताब्दि | शताब्दी |
| 2 | शारिरिक | शारीरिक |
| 3 | शिक्षणेत्तर | शिक्षणेतर |
| 4 | शिरोपीडा | शिरःपीडा |
| 5 | श्रीमान | श्रीमान् |
| 6 | श्रीयुत् | श्रीयुत |
| 7 | श्रोत | स्रोत |
| 8 | श्वेतांगिनी | श्वेतांगी |
| 9 | शोनित | शोणित |
| 10 | शुद्धिकरण | शुद्धीकरण |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | संग्रहित | संगृहीत |
| 2 | सतोगुण | सत्त्वगुण |
| 3 | सन्निधी | सन्निधि |
| 4 | सन्मुख | सम्मुख |
| 5 | सप्ताहिक | साप्ताहिक |
| 6 | समाजिक | सामाजिक |
| 7 | साम्यता | समता |
| 8 | सांकल | साँकल |
| 9 | साक्षात | साक्षात् |
| 10 | सिंचित | सिक्त |
| 11 | सुंड | सूँड |
| 12 | सुसुम्ना | सुषुम्ना |
| 13 | सुश्रूषा | शुश्रूषा |
| 14 | सृजन | सर्जन |
| 15 | सृष्टा | स्रष्टा |
| 16 | सृष्टी | सृष्टि |
| 17 | सौजन्यता | सौजन्य |
| 18 | सौहार्द्र | सौहार्द |
| 19 | स्मशान | श्मशान |
| 20 | स्वयम्वर | स्वयंवर |
| 21 | सशंकित | सशंक |
| 22 | सलज्जित | सलज्ज |
| 23 | सस्यस्यामला | शस्यश्यामला |
| 24 | सन्यास | संन्यास |
| Sr. No. | अशुद्ध रूप | शुद्ध रूप |
|---|---|---|
| 1 | हस्ताक्षेप | हस्तक्षेप |
| 2 | हिग | हींग |
| 3 | हितैशी | हितैषी |
| 4 | हितेच्छुक | हितेच्छु |
| 5 | हिरण्यकश्यपु | हिरण्यकशिपु |